Mide bulantısı nedir?

Mide bulantısı çok sık yaşanan bir durumdur ve çoğu zaman ciddi değildir. Stres, panik atak gibi psikolojik sorunlar, migren, taşıt tutması, gebelik, gıda zehirlenmesi, sindirim sistemi rahatsızlıkları ve daha pek çok durum mide bulantısına neden olabilir. Çoğu zaman basit ev tedavileriyle ya da beslenme değişiklikleriyle tedavi edilebilse de bazen bulantının nedeni ciddi bir sağlık sorunu olabilir. Eğer bulantınıza ateş, baş ağrısı, göğüs ağrısı gibi semptomlar da eşlik ediyorsa mutlaka bir doktora danışın. Bu yazımızda mide bulantısı nedenlerini ve bulantıyla başa çıkmanın basit yöntemlerini bulabilirsiniz.

Mide bulantısı neden olur?

Mide bulantısı, kendinizi hasta ve kusacakmış gibi hissetmenize neden olan çok yaygın bir durumdur. Bulantıyı tetikleyen pek çok faktör olabilir. Bunların başlıcaları;

  • Stres, kaygı ya da panik atak gibi psikolojik sorunlar,
  • Araba, tekne gibi taşıt tutması,
  • Gebelik
  • Fobiler
  • Gıda zehirlenmesi
  • Grip (grip), Covid-19, norovirüs (mide gribi) gibi virütik hastalıklar
  • Doğum kontrol hapları
  • Bazı ilaçlar (antibiyotikler, antidepresanlar, ağrı kesici ilaçlar, bazı takviyeler, opioidler, kemoterapi vb.)
  • Tiroid bozuklukları
  • Yeme bozuklukları
  • Sindirim sistemi rahatsızlıkları (Gastrit, gastroparezi, gastroözofageal reflü hastalığı, irritabl bağırsak sendromu-IBS, Çölyak hastalığı, safra kesesi sorunları, pankreas sorunları)
  • Kulak enfeksiyonu veya iç kulakla ilgili sorunlar (Hareket hastalığı, iç kulak iltihabı, vestibüler-denge-sinir iltihabı, Meniere hastalığı vb.)
  • Nörolojik sorunlar (migren, kafa travması, menenjit, kanama vb.)
  • Yanlış beslenme (baharatlı veya yüksek yağlı yiyecekleri aşırı tüketmek vb.)
  • Yiyecek alerjileri
  • Şiddetli ağrı
  • Kalp krizi
  • İyi huylu pozisyonel vertigo
  • Bağırsak tıkanıklığı
  • Karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanseri

Karın ağrısı neden olur? Ne iyi gelir? Evde tedavisi

Mide bulantısına ne iyi gelir?

Mide bulantısıyla başa çıkma yöntemleri bulantının nedenine göre değişebilir. Ancak kolayca uygulayabileceğiniz birkaç yöntemle nedeni ne olursa olsun bulantınızı hafifletebilirsiniz. Örneğin:

  • Susuz kalmayın. Su veya meyve suyu gibi soğuk içecekleri midenizi çok doldurmadan, yudumlayarak için.
  • Sık ve küçük porsiyonlarla yiyin.
  • Yemekten sonra dik oturun ve midenizi sıkıştırmayın.
  • Mideniz bulandığında sırt üstü uzanmayı deneyin. Çok fazla hareket etmeyin.
  • Temiz havaya çıkın, pencereyi açın ya da bir vantilatörün önüne oturun.
  • Boynunuzun arkasına soğuk kompres uygulayın.
  • Bazı çaylar ve yiyecekler mide bulantısına iyi gelebilir (Yazımızın devamında bulantıya iyi gelen çayları ve yiyecekleri bulabilirsiniz).
  • Limon koklayın ya da gün boyunca taze limon sıktığınız bir bardak suyu yudumlayın.
  • Bileğinizin iç kısmına, iki tendon arasına dairesel hareketlerle basınç uygulayın. Akupresür bazen mide bulatışını hafifletebilir.
  • Eğer stres ya da kaygı nedeniyle mideniz bulanıyorsa meditasyon yapmak ya da derin nefes alıp vermek işe yarayabilir. Burnunuzdan yavaşça nefes alın, nefesinizi üç saniye tutun ve yavaşça verin. Bulantı azalana kadar tekrarlayın.
  • Bulantınıza odaklanmayın, başka şeylerle ilgilenerek dikkatinizi dağıtın.
  • Nane esansiyel yağı ya da taze nane koklayın.
  • Gazlı içeceklerden, baharatlı, güçlü kokulu veya yağlı yiyeceklerden kaçının.
  • Bulantı fazla alkolden ya da gıda zehirlenmesinden kaynaklanıyorsa kusmayı deneyin.

Mide bulantısına iyi gelen çaylar

Özellikle bazı çaylar nedeni ne olursa olsun mide bulantısını hafifletmede etkili olabilir. Bulantıya iyi geldiği düşünülen bazı çaylar:

Nane çayı

Taze nane ya da nane yağı mide bulantısı tedavisinde son derece etkilidir. Nane çayı da bulantıyı gidermek için en çok başvurulan çaylardan biridir.

  • 15-20 adet taze nane yaprağını ezin ve bir bardak kaynamış suyun içine atın.
  • 10-15 dakika kadar demlenmesini bekleyin.
  • İçine limon sıkarak da tüketebilirsiniz.

Metabolik sendrom neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Zencefil çayı

Araştırmalar, zencefilin gebeliğin, kemoterapinin, ilaçların ya da ameliyatın neden olduğu bulantıyı azalttığını göstermektedir. Zencefil çayının da benzer bir etkisi olabilir. Zencefil çayı yapmak için;

  • Küçük bir parça taze zencefili rendeleyin ve kaynattığınız bir fincan suyun içine atın.
  • 10 dakika kadar demlenmesini bekledikten sonra zencefili süzün.
  • Dilerseniz içine bal, tarçın ya da limon ekleyebilirsiniz.

Ballı limon çayı

Limon kokusu mide bulantısını hafifletirken bal, limonun keskin asitli yapısını yumuşatır.

  • Bir bardak kaynamış suya 1 çorba kaşığı limon suyu ve 1 tatlı kaşığı bal koyun, karıştırın ve için.

Papatya çayı

Papatya çayı sindirim kaslarını gevşeterek bulantıyı hafifletebilir. Araştırmalar özellikle sabah bulantısında ve kemoterapi sonrası bulantıda etkili olduğunu desteklemektedir. Ancak gebelikte kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın. Papatya çayı yapılışı;

  • 2 tatlı kaşığı kuru papatyayı bir bardak kaynamış suyun içine atın.
  • 5-10 dakika kadar demlenmesini bekledikten sonra içebilirsiniz.

Rezene çayı

Rezene, geleneksel tıpta sindirim sağlığını desteklemek için kullanılan bir bitkidir. Bitki ya da çay olarak mide ağrısı, bulantı, ishal ya da kabızlık tedavisi için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Rezene çayı yapmak için;

  • Bir bardak kaynamış suya 1 çay kaşığı kuru rezene tohumu atın.
  • 5-10 dakika demledikten sonra süzün.

Kabızlık neden olur? Kabızlığa iyi gelen yiyecekler

Mide bulantısına iyi gelen yiyecekler

  • Zencefil: Küçük bir parça taze zencefil gebelik, taşıt tutması, ameliyat ve kemoterapinin neden olduğu mide bulantısını azaltmada antiemetik ilaçlar kadar etkili olabilir.
  • Su ve diğer soğuk içecekler: Mide bulantısına kusma ya da ishal de eşlik ediyorsa yeterli sıvı alımı çok önemlidir (spor içecekleri, buzlu çay, doğal meyve suyu vb.).
  • Tuzlu kraker, simit, kızarmış ekmek gibi kuru ve tuzlu gıdalar mide bulantısı olan ve pek bir şey yemek istemeyen kişiler için alternatif olabilir.
  • Soğuk gıdalar: Mide bulantısında, soğuk yiyecekler sıcak ve ağır kokan yemeklere göre daha kolay tolere edilir (meyveli ya da sade buz küpleri, dondurma, jöle, soğuk meyve, yoğurt, muhallebi vb.).
  • Et suyuna veya tavuk suyuna çorba: Çorba hem mide bulantısında iyi tolere edilir hem de eğer kusma ya da ishal de varsa kaybedilen su ve elektroliti dengelemeye yardımcı olur.
  • Muz: Yemesi kolay, besleyici ve enerji verici bir besin olmasının yanında muz, kusma ya da ishal durumunda kaybedilen potasyumu da tamamlayabilir.
  • Elma püresi: İyi bir enerji ve karbonhidrat kaynağıdır, mideyi yormaz. Eğer bulantıya ek olarak ishal de yaşanıyorsa elma püresinin içerdiği lifler faydalı olabilir.
  • Nişastalı yiyecekler: Az yağlı pilav, haşlanmış ya da fırında patates, makarna gibi nişastalı, sade yiyecekler hazırlanması kolay, yüksek kalorili ve hafif oldukları için mideniz bulantısında iyi alternatiflerdir.
  • Proteinli besinler: Protein gastrin hormonunun salgılanmasını arttırarak mide aktivitesinin normalleşmesine yardımcı olabilir. Bu nedenle protein açısından zengin besinler ya da protein içeren içecekler mide bulantısı semptomlarını önemli ölçüde azaltabilir. Ayrıca kronik mide bulantısı yaşayan insanların yetersiz beslenme riskini azaltır.

Mide bulantısı ilacı

Mide bulantısı tedavisinde uygulanan ilaç tedavisi, bulantının nedenine göre değişebilir. Örneğin bulantının nedeni bir hastalıksa (gastrit, reflü, migren, iç kulak iltihabı vb.), öncelikli olarak hastalığın tedavisine yönelik ilaçlar verilir. Taşıt tutması veya enfeksiyonun neden olduğu mide bulantısında genellikle reçetesiz antiemetik (bizmut subsalisilat vb.) ya da antiemetik etkili antihistaminik (dimenhidrinat, klorfenoksamin, meklizin) ilaçlar tercih edilir.

Mide bulantısı ve ishal

Mide bulantısına ishal ve kusma eşlik ediyorsa, bunun nedeni sindirim sisteminin iltihabı olan gastroenterit (mide gribi) olabilir. Gastroenterit vakalarında ateş veya karın krampları da görülebilir.

İshal neden olur? İshale iyi gelen yiyecekler ve ilaçlar

Mide bulantısı ve baş ağrısı

Migren baş ağrıları, mide bulantısı ile birlikte görülen baş ağrısının en yaygın nedenidir. Bunun dışında dehidrasyon (susuz kalma), düşük kan şekeri, aşırı alkol tüketimi, stres, hipertansiyon, gıda zehirlenmesi ve daha pek çok durum da mide bulantısı ve baş ağrısına neden olabilir.

Mide bulantısı ne zaman tehlikelidir?

Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir doktorla görüşün ya da acil yardım alın:

  • Bulantınızın nedenini bilmiyorsanız ve sık yaşıyorsanız,
  • Yakın zamanda kafa travması geçirdiyseniz,
  • Şiddetli, ani bir baş ağrısıyla birlikte mideniz bulanıyorsa,
  • Boyun sertliği, ateş, baş ağrısı ve kusma da varsa,
  • Mide bulantısına kalp krizi belirtileri de (ezici göğüs ağrısı, nefes almada zorluk, şiddetli baş ağrısı, çene ağrısı, terleme veya sol kolda ağrı) eşlik ediyorsa.