İshal neden olur? İshale iyi gelen yiyecekler ve ilaçlar

İshal nedir?

İshal çok yaygın görülen bir sorundur; genellikle basit önlemlerle birkaç günde düzelir. Pek çok durum ya da hastalık ishale neden olabilir. En yaygın nedenleri arasında; viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, paraziter, yanlış beslenme, laktoz ya da fruktoz intoleransı, İBS ve Çölyak hastalığı gibi sorunlar bulunur. İshal basit bir hastalık gibi görünse de gerekli önlemler alınmadığında dehidrasyon (vücutta aşırı su kaybı), elektrolit dengesizliği ya da böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle bol miktarda sıvı alarak (su, posasız meyve suları, et veya tavuk suyu, kafeinsiz elektrolit içecekleri vb.) dehidrasyonun ve elektrolit kaybının önlenmesi son derece önemlidir.

İshal neden olur?

İshal nedenlerine bağlı olarak akut (1-2 gün süren), kalıcı (2-4 hafta süren) ve kronik (4 haftadan uzun süren) olarak tanımlanabilir. Akut ve kalıcı ishal, çoğu zaman kronik ishalden farklı nedenlere sahiptir.

Karın ağrısı neden olur? Ne iyi gelir? Evde tedavisi

Yazıya Göz At

En yaygın akut veya kalıcı ishal nedenleri

• Enfeksiyonlar (viral, bakteriyel ya da paraziter enfeksiyonlar)
  • Virüsler: İshale neden olabilen virüsler; norovirüs, astrovirüs, rotavirüs (akut çocukluk çağı ishali), viral hepatit ve koronavirüstür.
  • Bakteriler ve parazitler: Genellikle kontamine yiyeceklerden ve içme suyundan bulaşırlar. Yaygın olarak ishale neden olan bakteriler E. coli, Salmonella ve Shigella’dır. Gelişmekte olan ülkelere seyahat sırasında bu tip enfeksiyonlar çok sık yaşanır (turist ishali).
• İlaçların yan etkileri: Antibiyotikler, magnezyum içeren antasitler ve kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar gibi pek çok ilaç ishale neden olabilir.
• Sindirim sistemini bozan yiyecekler yemek.
• Aşırı alkol tüketimi
• Aşırı müshil kullanımı

Kronik ishal nedenleri

• Gıda alerjileri (İnek sütü, soya, tahıl, yumurta, deniz ürünleri vb.)
• Laktoz intoleransı (süt veya süt ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktozu sindirme zorluğu)
• Fruktoz intoleransı (meyvelerde ve balda doğal olarak bulunan bir şeker olan früktozu sindirme zorluğu).
• Yapay tatlandırıcılar (Sorbitol, eritritol ve mannitol vb.)
• Sindirim sistemi sorunları (Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, Ülseratif kolit, İBS, ince bağırsakta bakteri üremesi vb.)
• Karın cerrahisi (apandis, safra kesesi, kalın bağırsak, karaciğer, pankreas, ince bağırsak, dalak veya mide ameliyatları)
• Uzun süreli ilaç kullanımı
• Radyasyon tedavisi.
• Yiyeceklerin zayıf emilimi.
• Diyabet
• Hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid)

İshal yapan yiyecekler

Ancak bazı yiyecekler bu tip sorunları olmayan kişilerde de ishali tetikleyebilir. Örneğin:

• Baharatlı yiyecekler
• Kahve ve kafein içeren yiyecekler (çikolata, çikolata içeren yiyecek ve içecekler, kola, gazlı içecekler, enerji içecekleri, siyah ve yeşil çay)
• Süt ürünleri
• Yapay tatlandırıcılar (aspartam, sakarin, sukraloz vb.)
• Şeker alkolleri (mannitol, sorbitol, ksilitol vb.).
• Fruktoz (meyveler, şekerler, tatlılar, alkolsüz içecekler
• Aşırı yağlı yiyecekler (patates kızartması, kızarmış tavuk, hamburger vb.)
• Sarımsak ve soğan
• Brokoli ve karnabahar
• Alkollü içecekler

Mide bulantısı neden olur? Ne iyi gelir? Nasıl geçer?

Yazıya Göz At

İshale ne iyi gelir?

• Bol su için ve sıvı alın: İshal süresince vücudunuz çok fazla su ve elektrolit (sodyum, potasyum ve magnezyum) kaybeder. Bu kaybı telafi etmeniz çok önemlidir. Gün boyunca su, posasız meyve suları, et veya tavuk suyu, spor içecekleri ve kafeinsiz elektrolit içecekleri için.
• Beslenmenizi değiştirin: Yukarıda bahsettiğimiz ishal yapan yiyeceklerden uzak durun. Onun yerine BRAT diyeti uygulayabilirsiniz; Bananas (muz), Rice (pirinç), Applesouce (elma püresi), Toast (kızarmış beyaz ekmek).

İshale iyi gelen yiyecekler

Genelde tavsiye edilen öncelikle bol sıvı alımıdır. Dehidrasyon (aşırı sıvı kaybı) tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Dehidrasyondan korunmanın en iyi yolu, tuz ve şeker içeren sıvılar tüketmektir. Tuz, sıvı kaybını yavaşlatırken, şeker vücudunuzun tuzu emmesine yardımcı olur. Bunun dışında ishalde tavsiye edilen yiyecekler:

• BRAT diyeti (Muz, beyaz pirinç, elma püresi, kızarmış beyaz ekmek)
• Haşlanmış ya da fırında patates
• Erişte
• Derisiz tavuk veya hindi
• Yağsız dana eti
• Balık
• Yulaf ezmesi
• Probiyotikler (yoğurt veya kefir)

Kabızlık neden olur? Kabızlığa iyi gelen yiyecekler

Yazıya Göz At

İshal ilacı

Akut ishal vakalarının çoğu, tedavi olmaksızın ya da basit yaşam değişiklikleriyle birkaç gün içinde kendi kendine geçer. Eğer bu yöntemler işe yaramadıysa ve ishaliniz birkaç günden daha uzun sürdüyse doktorunuza danışarak ilaç tedavisi deneyebilirsiniz.

İshal tedavisinde kullanılan ilaçlar:

• İshal ilaçları: Çoğu ishal vakasında eczanelerde reçetesiz satılan Bizmut subsalisilat (Bizmopen, Bizmopeptol vb.) veya loperamid (Lopermid) hızlı bir şekilde etki eder. Ancak eğer kanlı dışkı veya ateş varsa bu ilaçları kullanmayın ve hemen doktorunuza danışın.
• Antibiyotikler veya parazit önleyiciler: Eğer ishale bir enfeksiyon veya parazit neden olduysa, tedavide antibiyotik ya da parazit önleyici ilaçlar kullanmak gerekir. Bu nedenle uzman bir doktorla görüşmek en doğrusudur.
• Belirli bir durum için ilaç tedavisi: İshal, irritabl bağırsak sendromu (IBS), inflamatuar bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı ve ülseratif kolit), mikroskobik kolit veya aşırı bakteri üremesi gibi tıbbi bir durumdan kaynaklanıyorsa, nedenine bağlı ilaç tedavisi uygulanır.
• Probiyotikler: Eczanelerde satılan probiyotik takviyeleri, iyi bakteri seviyesini artırarak ve bağırsak yolunda sağlıklı bir biyomu yeniden oluşturarak ishalin tedavisine yardımcı olabilir Ancak kullanmadan önce doktorunuza danışın.

Yetişkinlerde kullanılan reçetesiz ishal ilaçları çocuklarda kullanıma uygun olmayabilir. Çocuğunuza ishal için herhangi bir ilaç vermeden önce mutlaka bir çocuk doktorunuza danışın. Bebeklerde ve çocuklarda şiddetli ishal durumunda mutlaka uzman bir doktora danışmak gerekir. Tedavisi yetişkin vakalardakinden farklıdır ve mutlaka bir doktor tarafından yönetilmelidir. Reçetesiz ishal ilaçları çocuklarda tehlikeli olabilir.

Dehidrasyon (susuz kalma) riski yetişkinlere oranla daha yüksektir ve çok daha tehlikeli olabilir. Bebeklerde anne sütü veya formül mamalar, daha büyük çocuklarda ise elektrolit içecekleri kaybedilen sıvının tamamlanmasına yardımcı olabilir.

İshal sonrası makatta yanma

İshal olunca neden makatta yanma olur?

İshal, sindirim sürecini hızlandırdığı için genellikle gıdalar tam olarak parçalanmaz. Mide asitleri, sindirim enzimleri, safra ve tam olarak parçalanmamış gıdalar ishalle birlikte vücuttan atılan dışkının içerisinde bulunur. Tüm bunlar rektumun hassas dokularına zarar verebilir ve rektal bölgede ağrı kaşıntı veya yanmaya neden olabilir.

Metabolik sendromu olanlar nasıl beslenmeli? Diyeti nasıl yapılır?

Yazıya Göz At

Makat yanmasına ne yapmalı?

• Baharatlı, alerjen, şekerli ve yağlı yiyeceklerden, kafein ve alkolden uzak durun.
• Bölgeyi ılık suyla yıkayın ve nazikçe silin.
• Epsom tuzları ile oturma banyosu yapın.
• Sigara içmeyin
• Etkilenen bölgeye hemoroid kremi ve ağrı kesici pomad sürün.
• Probiyotik takviyeleri alın.

İshal ne zaman tehlikeli olur?

Ayrıca eğer;

• İshaliniz geçmiyorsa (2-3 günden uzun sürdüyse),
• İshale ateş, kusma, şiddetli karın veya rektum ağrısı, kızarıklık, halsizlik, uyuşukluk, baş dönmesi, kilo kaybı veya dışkıda kan gibi semptomlarda eşlik ediyorsa
• Kaybettiğiniz sıvıyı karşılamanıza engel olacak düzeyde bulantı ve kusmanız varsa,
• Bir yabancı ülke seyahati sonrası ishal başladıysa,
• Dehidrasyon belirtileri varsa (koyu renk idrar, bebeklerde kuru bez, kalp atımında hızlanma, baş ağrısı, cilt kuruluğu, gergin hissetme, bilinç bulanıklığı ve nöbet) mutlaka doktorunuzu arayın ya da bir hastaneye başvurun.