Metabolik sendrom nedir?

Metabolik sendrom, kan şekeri ve trigliserit yüksekliği, HDL (iyi) kolesterol düşüklüğü, hipertansiyon ya da obezite gibi bazı risk faktörlerinin üç ya da daha fazlasını taşıyan insanlarda görülen bir durumdur. Metabolik sendroma sahip kişilerde kalp hastalığı, diyabet ya da inme riski yüksektir. En temel nedeni insülin direnci, obezite ve hareketsiz yaşamdır. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sağlıklı kiloyu koruma gibi yaşam tarzı değişiklikleri ile bu hastalıkla başa çıkılabilir. Bu önlemlerin yeterli olmadığı durumda ise ilaç tedavisi ya da ameliyat seçenekler arasındadır. Metabolik sendromda doğru beslenme çok önemlidir. Sebze, meyve, yüksek lifli kepekli tahıllar ve yağsız protein zengini bir beslenme planıyla ve doymuş yağ, trans yağ, tuz ve şekerden uzak durarak hastalığınızı yönetebilirsiniz.

Metabolik sendrom risk faktörleri

Metabolik sendrom, kalp hastalığı, diyabet ve inme gibi sağlık sorunlarına yol açabilen risk faktörleri grubunu tanımlar. Bu risk faktörleri:

  • Yüksek kan şekeri (100 mg/dL'den fazla) 
  • Yüksek kolesterol, Kanda LDL (kötü) kolesterol yüksekliği (160 mg/dl üzerinde) veya 
  • HDL (iyi) kolesterol düşüklüğü (kadınlarda 50 mg/dL'nin, erkeklerde 40 mg/dL'nin altında)
  • Trigliserit yüksekliği (150 mg/dL'nin üzerinde)
  • Yüksek kan basıncı (130/85 mm Hg'nin üzerinde)
  • Obezite ve Bel çevresinde aşırı yağ birikimi (elma vücut)
  • Bu faktörlerden üç veya daha fazlasına sahip kişilere metabolik sendrom teşhisi koyulur.

https://www.doktoradanis.net/metabolik-sendromu-beslenme-diyeti

Metabolik sendrom neden olur?

Metabolik sendromun en temel nedeni aşırı kilo ve hareketsiz bir yaşamdır. Bir diğer neden de insülin direncidir. İnsülin direncinde vücut, yiyeceklerden aldığımız şekeri yakıt olarak kullanmamıza yardımcı bir hormon olan insülini verimli bir şekilde kullanamaz. Bu da kan şekerinin sürekli yükselmesi anlamına gelir. Ayrıca menopoz dönemindeki kadınlarda, sigara içenlerde, ailesinde diyabet veya metabolik sendrom öyküsü olanlarda metabolik sendrom riski daha yüksek olabilir.

Metabolik sendrom belirtileri

Metabolik sendromun belirtileri, yukarıda saydığımız risk faktörlerinden hangilerine sahip olduğunuza göre değişir. En sık tespit edilen belirti elma tipi vücut da denilen geniş bel çevresidir. Ya da kan şekeriniz yüksekse sık sık su içme ihtiyacı, bulanık görme, özellikle geceleri daha sık idrara çıkma, halsizlik gibi belirtiler yaşayabilirsiniz. Ancak yüksek tansiyon, yüksek trigliserit veya düşük HDL (iyi) kolesterol herhangi bir belirtiye neden olmayabilir.

Metabolik sendroma ne iyi gelir?

Size metabolik sendrom teşhisi koyulduysa sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak, yaşayabileceğiniz sağlık sorunları risklerini azaltmaya yardımcı olacaktır. Size uygun bir beslenme ve egzersiz planı önerisi için bir diyetisyenden ve fizyoterapistten yardım isteyebilirsiniz.

  •  Düzenli fiziksel aktivite yapın: Düzenli fiziksel aktivite, vücut ağırlığını kontrol etmeye yardımcı olur ve metabolik sendrom belirtilerini azaltabilir. Her gün tempolu yürümek, 30 dakika egzersiz, hatta asansör yerine merdivenleri kullanmak bile kısa süre sonra kendinizi hem bedensel, hem de ruhsal olarak daha iyi hissetmenizi sağlar. 
  • Sağlıklı kilonuzu koruyun: Öncelikle sizin için sağlıklı olan kiloyu belirlemek için vücut kitle indeksinizi (VKİ) hesaplayın. Eğer kilo fazlalığınız varsa sağlıklı bir diyet ve düzenli fiziksel aktivite ile vermeye çalışın. Kilo kaybı insülin direncini ve kan basıncını azaltarak diyabetten korunmanıza yardımcı olur.
  • Sağlıklı beslenin: Egzersizle birleştiğinde, sağlıklı beslenme hem kilo vermenize hem de kolesterol seviyenizin düşmesine yardımcı olabilir. Ayrıca vücudun sağlıklı çalışabilmesi için sebze, meyve, yüksek lifli kepekli tahıllar ve yağsız protein içeren, doymuş yağ, trans yağ, tuz ve ilave şekerin kısıtlı tüketildiği dengeli bir beslenme planı uygulamak gerekir.
  • Sigara içiyorsanız bırakın ve alkol kullanımını azaltın: Sigara ve alkol kullanımı metabolik sendrom riskini artırabilir. Sigara her anlamda sağlığınız için bir tehdittir. Eğer bırakmakta zorlanıyorsanız doktorunuzdan yardım isteyin.
  • Stresinizi yönetmeye çalışın: Fiziksel aktivite, meditasyon, yoga ve hoşunuza giden aktivitelere zaman ayırmak stresle başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Eğer yukarıda bahsettiğimiz sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmazsa, metabolik sendrom tedavisinde ilaç kullanımı veya kilo verme ameliyatı seçenekleri de değerlendirilmelidir. Bu ilaçlar yüksek tansiyonu düşürmek, kan düzenlemek ve kolesterol seviyelerini düşürmek gibi amaçlarla kullanılabilir. Bu konuda doktorunuza danışın.

Kaynaklar ve Referanslar:

  1. World Health Organization: Metabolic syndrome:>>>
  2. National Institute of Diabetes: What is Metabolic Syndrome?:>>>
  3. American Heart Association: Metabolic Syndrome:>>>
  4. Mayo Clinic: Cholesterol: Top 10 Things to Know:>>>
  5. American Heart Association: Cholesterol:>>>