Zayıflama ilaçları ne işe yarar?
Zayıflama ilaçları, diyet veya egzersiz yoluyla kilo veremeyen, diyabet veya yüksek tansiyon gibi obezite ile bağlantılı ciddi bir tıbbi sorunu olan ve vücut kitle indeksi 27’nin üstündeki kişilere reçete edilen ilaçlardır. Vücut kitle indeksi (VKİ), kilonuzun sağlıklı olup olmadığını anlamak için ağırlığınızı boyunuzun metre cinsinden karesine bölerek yapılan bir ölçümdür. VKİ 30’un üzerinde olan kişiler obez olarak tanımlanır. Zayıflama ilaçları reçetesiz satın alınamaz. Mutlaka doktor kontrolünde, sağlıklı beslenme ve egzersize ek olarak kullanılmaları gerekir. Bu ilaçlar herkese uygun değildir. Örneğin hamileler ya da emziren anneler kullanmamalıdır. Bu nedenle doktorunuz size bir ilaç önermeden önce sağlık geçmişinizi ve sağlık sorunlarınızı değerlendirmelidir.
Zayıflama hapları nasıl zayıflatır?
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı zayıflama ilaçlarının etkin maddesi “orlistat”tır. Normalde, besinlerden aldığınız yağlar lipaz denilen mide ve bağırsak enzimleri tarafından parçalanır ve depolanmak üzere vücut tarafından emilir. Orlistat bu enzimlerin çalışmasını bloke ederek vücudunuzda depolanan yağı %30-40 oranında azaltır. Vücut tarafından emilmeyen yağ doğrudan sindirim sisteminizden geçerek vücudunuzdan atılır.
Zayıflama ilaçları işe yarıyor mu?
Yapılan araştırmalara göre zayıflama ilaçları uzun süre kullanıldığında önemli oranda kilo vermeye yardımcı oluyor. Bir yıl boyunca yaşam tarzı değişiklikleri (diyet ve egzersiz) ile birlikte kullanan kişiler, sadece egzersiz ve diyetle kilo vermeye çalışan kişilere oranla %3-%12 oranında kilo verebilirler. Bu oran az gibi görünse de kan basıncını, kan şekeri düzeylerini ve kandaki yağ seviyesini dengeleyerek özellikle yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet ile birlikte görülen metabolik sendromun tedavisine önemli oranda yardımcı olabilir. Burada önemli olan ilaçları bıraktıktan sonra verilen kiloların geri alınmaması, ulaşılan sağlıklı kilonun korunmasıdır. Doğru beslenme ve düzenli egzersiz gibi sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları bu konuda size yardımcı olabilir.
Zayıflama hapı nasıl kullanılır?
- Zayıflama ilaçları mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalı, sağlıklı beslenme ve egzersizle desteklenmelidir. Bir diyetisyen ve bir fizyoterapist sağlıklı kilo verme sürecinizde size yardımcı olabilir.
- Zayıflamak amaçlı internetten bulduğunuz hiçbir ilacı kullanmayın. Sadece Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanan ilaçları kullanın.
- Zayıflama ilaçlarını 3-6 ay boyunca kullanmanıza rağmen kilonuzun en azından %5’ini veremediyseniz doktorunuza bilgi verin. Tedavinizi değiştirmesi gerekebilir.
Zayıflama ilaçları nelerdir?
ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanmış ülkemizde de reçeteli veya reçetesiz satılan zayıflama ilaçlarının etkin maddeleri:
- Orlistat
- Bupropion-naltrekson
- Liraglutide
- Setmelanotid
- Fentermin-topiramat
- Semaglutide
Sağlık Bakanlığı onaylı zayıflama ilaçları nelerdir?
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı sadece “orlistat” etkin maddeli zayıflama ilaçlarına onay vermiştir. Bu ilaçlar:
Zayıflama ilaçları yan etkileri ve zararları
Zayıflama ilaçlarının yan etkileri, etkin maddelerine göre değişiklik gösterebilir:
- Orlistat: Gaz ve ishal
- Bupropion-naltrekson: İntihar riski, tansiyonda yükselme, mide bulantısı, baş ağrısı ve kabızlık.
- Liraglutid: Mide bulantısı ve kusma
- Setmelanotid: Enjeksiyon yerinde ağrı ve şişlik, mide bulantısı, ishal, karın ağrısı, depresyon, intihar düşüncesi
- Fentermin-topiramat: Kalp hızı ve kan basıncında artış, uykusuzluk, kabızlık ve sinirli ruh hali.
- Semaglutid: Mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı, baş ağrısı, halsizlik.
Zayıflama ilaçları önemli veya ciddi yan etkilere neden olabilir. Ayrıca bazıları bağımlılık ve kötüye kullanım riski taşır. Bu nedenle uzman bir doktora danışmadan kesinlikle hiçbir zayıflama ilacını kullanmayın.
Sık sorulan sorular
Zayıflama ilaçları kanser yapar mı?
Şu anda kullanılan zayıflama ilaçlarından liraglutide ve semaglutide ile ilgili yapılan bir hayvan çalışmasında tiroid C hücreli tümör kanseri riskinde artışa neden olabilecekleri bulunmuştur. Ancak insanlar üzerindeki etkisi tam olarak bilinmemektedir.
Zayıflama ilaçları hamile kalmayı engeller mi?
Bazı zayıflama ilaçlarının neden olduğu kalp atış hızında ya da kan basıncında artış gibi ciddi yan etkiler hamile kalmayı engelleyebilir veya sağlıklı bir hamilelik geçirme şansını azaltabilir. Eğer hamile kalmayı planlıyorsanız zayıflama ilacı kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
Zayıflama ilacını hangi doktor yazar?
Zayıflama ilaçları hakkında bilgi almak ve sizin bu tedaviye uygun olup olmadığınızı öğrenmek için bir Endokrinoloji ve Metabolizma hastalıkları uzmanına danışmanız gerekir. Uzman doktor eğer gerekli görürse size zayıflama ilacı reçete edecektir.
Eczacı Ayşegül Özlü