Tansiyon nedir?

Tansiyon (kan basıncı), kalbin vücuda kan pompalamak için kullandığı gücün bir ölçüsüdür. Kalp, her atışıyla oksijen açısından zengin kanı pompalayarak vücudun hücrelerine ve dokularına iletir. Kan basıncının yüksek olması (hipertansiyon) bazı sağlık sorunlarına neden olabilir.

Kan basıncı ölçme birimi milimetre cıva’dır (mmHg) ve kan basıncı iki sayı kullanılarak ölçülür:

  • Sistolik basınç (büyük tansiyon): Kalp atarken atardamarlardaki basıncı ölçer (ideali 60-80 mmHg arasıdır).
  • Diyastolik basınç (küçük tansiyon): Kalp atımlar arasında dinlendiği zaman atardamarlarda oluşan basıncı ölçer (ideali 90-120 mmHg arasıdır).

Tansiyonunuz yaptığınız eylemlere göre değişebilir. Egzersiz yapıyorsanız veya heyecanlıysanız yükselebilir. Dinlenirken ise düşer.

Tansiyon neden yükselir?

Yüksek tansiyon, hipertansiyon olarak da adlandırılır. Yüksek tansiyona neden olan durum, kan basıncının normalden daha yüksek olmasıdır. Kan basıncını belirleyen ise kalbin pompaladığı kan miktarı ve kanın, atardamarlardaki hareketidir. Yapılan aktivitelere göre tansiyon gün boyu değişkenlik gösterir. Ancak, tansiyon ölçümlerinin sürekli olarak normalin üzerinde çıkması yüksek tansiyona (veya hipertansiyon) işaret ediyor olabilir. Hipertansiyon çok tehlikelidir çünkü kalp, vücuda kan pompalamak için daha fazla çalışmak zorunda kalır. Bu durum da atardamarların sertleşmesine, ateroskleroza, felce, böbrek hastalığına, kalp yetmezliğine ve başka sağlık sorunlarına yol açabilir.

Baş ağrısı neden olur? Türleri, teşhisi ve ağrı testleri

 

Yüksek tansiyon nedenleri

Tansiyon yüksekliğine neden olabilecek pek çok etken bulunur. Bunlardan bazıları şöyledir:

  • Aile üyelerinde yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalık veya diyabet bulunması,
  • Adrenal bez bozuklukları,
  • Böbrek ve tiroid hastalığı,
  • Doğuştan gelen kalp sorunları,
  • Kokain ve amfetaminler gibi uyuşturucular,
  • Sigara tüketimi,
  • Aşırı alkol ve kahve tüketimi,
  • Fazla kilolu olmak,
  • Obstrüktif uyku apnesi,
  • Doğum kontrol hapları, soğuk algınlığı ve sinüs ilaçları gibi bazı ilaçların kullanımı,
  • Çok fazla tuz tüketmek,
  • Hareketsiz kalmak ve egzersiz yapmamak,
  • Çok fazla uyumak,
  • 65 yaşın üzerinde olmak.

Tansiyona neden olan yiyecekler

Tuz, kızarmış yiyecekler, çok işlenmiş gıdalar, doymuş yağlar ve aşırı alkol tüketimi kan basıncını yükselten başlıca etkenlerdir. Koruyucu içeren konserve gıdalar, patates cipsi, turşu, tütsülenmiş veya kurutulmuş olarak tüketilen sodyum içeriği yüksek gıdalar da tansiyonu yükselten yiyecekler arasındadır. Greyfurt ve greyfurt suyu da bazı tansiyon ilaçları ile olumsuz etkileşime girebileceği için dikkatli tüketilmesi gerekir. Genel kalp sağlığını korumak için yağsız etler, sodyum oranı düşük yiyecekler ve ilave şeker içermeyen besinler tercih edilmelidir.

Amino asit eksikliği neden olur? Takviyeleri ve kullanımı

Tansiyona neden olan hastalıklar

Yüksek tansiyona neden olabilecek bazı hastalıklar şunlardır:

  • Diyabet
  • Böbrek enfeksiyonları ve çeşitli böbrek hastalıkları
  • Skleroderma (Cildin kalınlaşmasına, bazı organlarda ve kan damarlarında sorunlara neden olan bir hastalık)
  • Obstrüktif uyku apnesi(Uyku sırasında boğaz duvarlarının daralması ve nefesin kesintiye uğraması)
  • Hormon ve tiroid sorunları
  • Lupus (Bağışıklık sisteminin organlara, cilde, eklemlere zarar vermesi)

Yüksek tansiyon hangi hastalıklara yol açar?

Hipertansiyon, tedavi edilmediği takdirde aşağıdaki gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:

  • Kalp krizi,
  • Felç,
  • Böbrek yetmezliği ve böbrek hastalıkları,
  • Periferik damar hastalığı,
  • Hamilelik sırasında gelişebilecek komplikasyonlar,
  • Demans,
  • Göz hasarı.

Metabolik sendromu olanlar nasıl beslenmeli? Diyeti nasıl yapılır?

Yüksek tansiyon evde nasıl düşürülür?

  • Ilık bir duş alın: Ilık duş hem gerginliği azaltabilir hem de kasların gevşemesine yardımcı olabilir.
  • Nefes egzersizleri yapın: Derin bir nefes aldıktan sonra nefesinizi yaklaşık 2 saniye kadar tutun ve yavaşça verin. Birkaç dakika durup aynı işlemi tekrar uygulayın.
  • Rahatlamaya çalışın: Stres, yüksek tansiyondaki en büyük etkenlerden biridir. Rahatlamak için sessiz bir yerde dinlenmek, esneme hareketleri uygulamak, sakin bir müzik dinlemek veya meditasyon yapmak tansiyonu düşürebilir.

Tüm bunlara rağmen tansiyonunuz yüksek seviyelerdeyse ve göğüs ağrısı, nefes darlığı, konuşmada sorun ve görme bozukluğu gibi sorunlar hissediyorsanız acil olarak bir doktora görünmelisiniz.

Yüksek tansiyona ne iyi gelir?

  • Hareketliği artırmak: Düzenli olarak fiziksel aktivitede bulunmak, kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Daha önce egzersiz alışkanlığınız yoksa yavaş başlayıp zamanla antrenmanlarınızın hızını ve sıklığını artırabilirsiniz.
  • DASH diyeti: Bu diyet, Hipertansiyonu Durdurmak için Diyet Yaklaşımları anlamına gelir. Bu diyette sebze, meyve, kepekli tahıllar, az yağlı süt ürünleri, yağsız et, balık, kuruyemiş tüketilir. İşlenmiş gıdalardan, yağlı süt ürünlerinden, yağlı etlerden, doymuş yağ içeren tüm besinlerden uzak durarak sistolik kan basıncınızı olabildiğince düşürebilirsiniz.
  • Tuzu sınırlamak: Fazla sodyum tüketiminde, vücut sıvı tutmaya başlar. Bu durum da kan basıncında ciddi bir artışa sebep olur. Sodyumu azaltarak kan basıncınızı dengede tutabilirsiniz. Bunun için de yemeklere tuz yerine şifalı bitkiler ve baharatlar ekleyebilirsiniz.
  • Kiloyu kontrol etmek: Fazla kilo, tansiyonun başlıca sebeplerinden biridir. Sağlıklı bir kiloda olmak, bel çevresini korumak kan basıncını yönetmede çok önemlidir. Özellikle, bel çevresinde bulunan viseral adlı yağ, tansiyonu çok fazla etkileyebilir.
  • Sigarayı bırakmak: İçilen her sigara sonrasında kan basıncı geçici olarak yükselir. Düzenli olarak sigara içenlerde ise kan basıncının uzun süre yüksek kalmasına neden olabilir. Bu durum da kalp krizi, felç gibi birçok hastalık riskini yükseltir.
  • Alkolü azaltmak: Aşırı alkol tüketimi, yüksek tansiyon dahil olmak üzere pek çok sağlık sorununa yol açar. Bununla birlikte, kullanılan tansiyon ilaçlarının da etkinliğini azaltır. Tansiyon problemi olan erkeklerin günde 2 alkollü içecek, kadınların ise 1 alkollü içecek sınırını aşmaması tavsiye edilir.
  • Stresten uzaklaşmak: Sürekli stres altında olmak, kan basıncını uzun sürece yüksek seviyelerde tutabilir. Nefes egzersizleri, hafif tempo yürüyüşler, meditasyon ve yoga gibi aktivitelerle stresinizi kontrol altında tutmayı deneyebilirsiniz.

Yüksek tansiyona iyi gelen yiyecekler

  • Narenciye (portakal, limon, greyfurt vb.)
  • Somon ve diğer yağlı balıklar
  • Pazı
  • Kabak çekirdeği ve yağı
  • Fasulye ve mercimek
  • Her türlü meyve
  • Antep fıstığı
  • Havuç
  • Kereviz
  • Domates ve domates ürünleri
  • Brokoli
  • Yoğurt
  • Otlar ve baharatlar (kereviz tohumu, kişniş, safran, limon otu, çörek otu, ginseng, tarçın, kakule, fesleğen, zencefil vb.)
  • Chia ve keten tohumu
  • Pancar, pancar yeşillikleri ve pancar suyu
  • Ispanak

Diyetisyen Gözde Uçak

Beslenme ve Diyet

Kaynaklar